Hồi cuối tháng 8/2009, một doanh nghiệp nhập khẩu ôtô lớn ở TP HCM đã có văn bản gửi Tổng cục Hải quan đề nghị làm rõ mức thuế tiêu thụ đặc biệt mà họ sẽ phải nộp đối với dòng xe chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện và năng lượng sinh học. Trên cơ sở mức thuế mà hải quan áp, doanh nghiệp sẽ định giá bán ra thị trường.
Sau gần một năm cân nhắc, bàn bạc, xin ý kiến các bộ ngành có liên quan, hôm 3/6, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn ban hành văn bản thể hiện quan điểm rằng vẫn ưu đãi cho dòng xe tiết kiệm xăng nhưng phải tuân thủ các quy định rất ngặt nghèo.
Theo đó, đối với loại xe được xác định tiết kiệm xăng (chạy bằng nhiên liệu hỗn hợp xăng và nhiên liệu sinh học) là loại xe được thiết kế theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất với tỷ lệ pha trộn không quá 70% tổng số nhiên liệu sử dụng tính theo đơn vị thể tích. Đối với các loại xe chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện, việc xác định tỷ lệ xăng sử dụng theo tiêu chuẩn thiết kế của nhà sản xuất không quá 70% số năng lượng sử dụng so với loại xe chạy xăng tiết kiệm nhất, có cùng số chỗ ngồi và dung tích xi lanh có mặt trên thị trường VN.
Ngoài ra, văn bản của Bộ Tài chính cũng khẳng định những dòng xe mà nhiều doanh nghiệp nhập về trong thời gian qua như Lexus dòng HL, Toyota Prius, Toyota Camry Hybrid, Honda Insight... không nằm trong diện được ưu đãi thuế. Bộ Tài chính cho rằng các loại xe này thực chất là loại xe chạy bằng động cơ xăng kết hợp sử dụng động cơ điện chạy bằng năng lượng điện chứ không phải là loại xe Hybrid. Điều này có nghĩa, những xe này đã về thị trường, được hưởng mức thuế 42% sẽ bị thu thuế tiêu thụ đặc biệt đúng bằng loại xe thông thường 60%.
So với các văn bản cũ, lần này, Bộ Tài chính đã đưa ra được các quy định cụ thể đối với dòng xe Hybrid và điều kiện được hưởng ưu đãi thuế. Tuy nhiên, mấu chốt nằm ở chỗ, doanh nghiệp đã nhập một lượng lớn hàng về thị trường nhưng rất ít dòng xe đáp ứng được quy định mới này.
Một hãng nhập khẩu ôtô có tiếng ở TP HCM cho biết đã có rất nhiều xe loại Hybrid được công ty nhập về VN trong thời gian qua đã được bán ra thị trường. Số khác nằm trong kho và thấp thỏm chờ truy thu thuế theo văn bản mới của Bộ Tài chính. Đại diện hãng nhẩm tính, nếu cơ quan thuế không tháo gỡ khó khăn mà vẫn phát lệnh truy thu thì thiệt hại mà hãng này gánh chịu có thể lên tới trên 20 tỷ đồng.
Ông này cho biết, tại điều 7, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt được Quốc hội thông qua ngày 14/11/2008 quy định: "Xe ôtô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện, năng lượng sinh học, trong đó tỷ lệ xăng sử dụng không quá 70% số năng lượng sử dụng thì thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ bằng 70% mức thuế áp dụng cho xe cùng loại". Các quy định đưa ra tại thời điểm này khá chung chung và chưa hướng dẫn đầy đủ chi tiết cách thức xác định mức tiêu hao nhiên liệu...
Rất nhiều doanh nghiệp đã nhập xe về và được hưởng mức thuế tiêu thụ đặc biệt 42%, tức là bằng 70% thuế suất mà các dòng xe cùng chủng loại đang áp dụng là 60%. Nay Bộ Tài chính không chấp nhận mức thuế 42% trên mà yêu cầu doanh nghiệp phải đóng đủ số thuế 60% như những xe thông thường khác.
"Xe đã bán cho người tiêu dùng với giá căn cứ vào mức thuế ưu đãi 42%. Giờ cơ quan chức năng không cho ưu đãi nữa mà phải trả đúng thuế 60%, thiệt hại hàng tỷ đồng này doanh nghiệp là đơn vị lãnh hậu quả", vị đại diện doanh nghiệp này than thở.